09.01.2019 Willem Koops over opvoeding
Als Universiteitshoogleraar Ontwikkelingspsychologie bij de Universiteit Utrecht heeft prof. dr. Willem Koops met zijn decennia lange ervaringen in Nederland en in het buitenland als geen ander kennis van opvoeding en de verschillende trends hierin.
Wat kunt u zeggen over de veranderingen in opvoeding van de laatste drie decennia?
In de laatste drie decennia is de kinderwereld ongelooflijk uitgebreid met het internet. Veel opvoedingsvragen hebben te maken met het gebruik van sociale media door kinderen. Antwoorden zijn niet eenvoudig: in de geschiedenis van opvoedingsideeën is dit alles volkomen nieuw. Ook nieuw is dat kinderen via de wereld van het internet meer toegang hebben tot de volwassen wereld. Waar vroeger seks en geweld bij kinderen weg werd gehouden is dat nu veel moeilijker geworden.
Op wat voor manier beïnvloeden de ontwikkelingen van onze maatschappij de puberteit, bijvoorbeeld in de seksuele ontwikkeling?
Voor het eerst sinds de achttiende eeuw is seksualiteit en seksuele recreatie voor adolescenten weer uit de taboesfeer verdwenen. Ouders zijn aanmerkelijk toleranter met betrekking tot seks van hun nog jonge adolescente kinderen. Veilig vrijen is een onderwerp dat bespreekbaar is geworden, ook voor en met schoolgaande kinderen. Dat draagt er aan bij dat uiteindelijk die moeilijke adolescentieperiode zal gaan verdwijnen
Wat hebben uw internationale ervaringen bijgedragen aan uw kennis maar ook aan uw manier van lezingen geven?
Internationale ervaring maakt je veel bescheidener: waar ik vroeger al snel dacht dat wat ik in Nederlands onderzoek vond generaliseerbaar was naar het ganse mensdom, weet ik nu hoe ongelooflijk veel variatie in menselijk gedrag zich in de wereld voordoet. Vooral opvoedingspraktijken en de manier waarop men tegen kinderen aankijkt zien er in Aziatische landen totaal anders uit dan in Westerse culturen. De bestudering van die verschillen is zeer inspirerend.
Van vooral Amerikaanse collega’s heb ik geleerd hoe je onderhoudend presenteert: op gepaste tijden grappen, mooie illustraties, maar niet teveel; en heel belangrijk: je gehoor prikkelen tot nadenken, vanzelfsprekendheden ondermijnen, discussiëren met je publiek.
Wat is de boodschap die u wilt meegeven aan uw publiek en hoe doet u dit?
Als het gaat over opvoeden dan probeer ik ouders en andere opvoeders vertrouwen te geven in hun spontane intuïties. Wij zijn van nature geschikt om kinderen op te voeden, niet alles hoeft uit boekjes te komen. Als het gaat over wetenschappelijk onderzoek met kinderen, dan probeer ik mijn gehoor zo concreet mogelijk te doen voelen hoe zulk onderzoek uitgevoerd wordt en wat er wel en niet discutabel aan is. Ik probeer hun nuchtere kritische houding te versterken, waardoor ze veel kritischer kunnen omgaan met allerlei “deskundologie” (ik bedoel daarmee: zo genaamde deskundigen die je het idee opdringen dat zonder hun deskundigheid er van kinderen niets terecht kan komen).
