Achtergrond, wie is Annette en wat drijft haar?
Annette kennen velen als presentatrice van onder meer Studio Sport en radioprogramma’s. In de loop der jaren verschoof haar focus van sport en media naar onderzoeksjournalistiek en documentaireproducties, eerst met verhalen over de paardenwereld, later gericht op thema’s als fraude, macht en verborgen structuren.
Met zorg bouwt ze een verhouding op met de hoofdrolspelers in haar films, of het nu paardenhandelaren zijn of, zoals in deze documentaire, voormalig notaris Prinsze. Ze schenkt ruimte aan hun perspectief, terwijl ze stukje bij beetje ook kritische vragen stelt. Dat maakt haar aanpak intrigerend en confronterend.
Haar film Stroman van de Onderwereld ging in wereldpremière tijdens het Fraude Film Festival. Annette reisde daarna het land in om de film tijdens congressen en lezingen te vertonen, en het debat over integriteit en ondermijning aan te zwengelen.
De kern van de documentaire, notaris, facilitator of fraudeschakel?
De casus van Maarten Prinsze
In mei 2017 werd notaris Maarten Prinsze uit Almere opgepakt op verdenking van oplichting, witwassen en valsheid in geschrifte. Zijn kluis leverde bescheiden contant geld op, maar het draaide met name om vermoedens van het opmaken van valse documenten ter “legalisering” van grote sommen geld. Uiteindelijk leidde dat tot tuchtrechtelijke verwijdering uit het ambt en een taakstraf van 60 uur. De documentaire beslaat zeven jaar van onderzoek, waarin Prinsze omstandig gevolgd wordt in zijn pogingen zijn verhaal te vertellen.
Tijdens het Fraude Film Festival was Prinsze zelf aanwezig bij de première, evenals vertegenwoordigers van politie, OM en de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). In de film stelt hij dat hij meewerkte om zijn kant van het verhaal naar voren te brengen.
Wat onthult de film?
De dubbele rol van notarissen
Terwijl notarissen gezien worden als poortwachters, mensen die toezicht houden op transacties, laat Annette zien hoe dezelfde rol misbruikt kan worden. De geheimhoudingsplicht, het klantenvertrouwen en de juridische status bieden een kwetsbare schakel waar criminelen op inspringen.
Milde straf voor ernstige misstanden
Ondanks de omvangrijke verdenkingen kreeg Prinsze een relatief lichte sanctionering, een taakstraf en het verlies van zijn ambt. Dat wringt des te meer bij het enorme bedrag dat bij één van de beschuldigingen betrokken was, 140 miljoen euro in omrekening. Annette laat zien dat deze straf ook symbolisch is, wat doet zo’n uitspraak met het publieke vertrouwen in instituties?
Kritiek op het toezichthoudend orgaan
In haar film komt de KNB er niet bepaald goed vanaf. Annette stelt dat de beroepsvereniging weinig transparantie bood tijdens het onderzoeksproces en te terughoudend optrad na signalen over Prinsze. Johan van Hartskamp, voormalig hoofd van de recherche Midden-Nederland, zegt in de documentaire dat de KNB te lak is in het optreden tegen leden die een cruciale rol vervullen voor criminelen.
Gedragspatronen van witteboordencriminelen
Annette erkent dat haar interesse van paardenhandel naar witteboordencriminaliteit verschoof, mede door het herkenbare gedrag dat zulke betrokkenen tonen, afstand nemen, verwijzen naar grootschalige fraude elders, en ontkenning. “Ze pakken alleen de kleintjes” of “daar zitten de echte boeven,” hoor ik vaak zeggen, citeert ze uit haar gesprekken.
Die reflectie maakt inzichtelijk, het gaat niet puur om financiële delicten, maar ook om machtsverhoudingen, reputatiebesef en grenzen van verantwoordelijkheid.
Praktijkvoorbeeld uit de film
Een schrijnend moment in de documentaire, Prinsze bevestigt dat hij een handtekening zette voor een cliënt die hem een video van cash Venezolaanse bolivars toonde, een vermeende waarde van 1,5 miljard bolivar, omgerekend naar circa € 140 miljoen. Hij erkent dat hij geen grondig onderzoek deed naar de herkomst van dat geld. Dat moment legt de fragiliteit bloot van een systeem waarin vertrouwen en twijfel dicht bij elkaar liggen.
Wat kan jouw organisatie hieruit meenemen?
1. Bewustzijn, controle en vertrouwen zijn geen vanzelfsprekendheid
In sectoren waarin groot geld en juridische structuren samenkomen, denk aan vastgoed, fusies, overheidssubsidies, is het essentieel om niet blind te vertrouwen op de symbolische status van instanties of professionals. Vraag door, vraag naar onderzoek en transparantie. Sta niet simpelweg toe dat “de notaris het regelt”.
2. Signalen herkennen en delen
Annette laat zien dat de aanpak van criminele geldstromen effectiever kan zijn als signalen vroeg herkend en gedeeld worden. Voor jullie organisatie betekent dat, leg vast wanneer iets “anders voelt”, zelfs als het juridisch technisch juist lijkt. Deel intern met compliance, audit, juridische afdelingen of externe adviseurs.
3. Van houding naar actie
Vertrouwen krijgen is één, vertrouwen verdienen is minstens zo belangrijk. Organisaties die transparantie omarmen, verantwoording afleggen en kritische vragen toelaten, bouwen veerkrachtiger imago’s op. De case van Prinsze leert, wie alleen vasthoudt aan status of formele procedures, kan ten prooi vallen aan creatief misbruik.
4. Reflectie op toezicht en governance
Net zoals Annette kritiek uit op de rol van de KNB, is het waardevol voor elke organisatie om na te gaan, wie controleert wie? En wie beoordeelt dat toezicht? In situaties waarin brancheorganisaties, toezichthouders of beroepsverenigingen een rol spelen, moet je je afvragen, is het toezicht onafhankelijk? Is er voldoende transparantie?
Wat krijgen deelnemers uit een lezing van Annette?
Wanneer Annette haar documentaire toont en toelicht tijdens een lezing, beleven organisaties meer dan een filmavond:
- Een indringend verhaal, deelnemers zien de menselijke gelaagdheid achter de casus van Prinsze, geen karikatuur van misdadiger, maar een complex figuur in een systeem.
- Interactie en discussie, haar stijl als dagvoorzitter zorgt dat paneldiscussies en zaalvragen vloeiend verlopen.
- Werkbare inzichten, deelnemers krijgen handvatten om integriteit concreet te verankeren in beleid, cultuur en processen.
- Bewustwording van ethische dilemma’s, hoe handelen bij conflicterende belangen? Hoe beslis je in grijze zones? Die reflectie blijft hangen, lang na de lezing.
Kortom, de lezing is geen one-way presentie, maar een uitnodiging tot gezamenlijke ontdekking, een brug tussen documentaire en praktijk.
Benieuwd hoe een evenement, congres of werkdag verrijkt wordt met de film en de lezing van Annette? Wil je samen de discussie aangaan over integriteit, financieel toezicht en de rol van professionals? Neem contact op voor een vrijblijvende kennismaking en ontdek wat zij voor jullie organisatie kan betekenen.
