De verleiding van hokjes
Hoe verleidelijk is het om mensen over één kam te scheren? Het scheelt namelijk moeite, want echte aandacht is kostbaar. Ik was zelf nooit zo’n held in statistiek, maar ik weet genoeg om te begrijpen wat discriminatie is: het toeschrijven van groepskenmerken aan een individu.
We weten hoe gevaarlijk dat kan zijn. Zodra we zeggen dat “een groep nu eenmaal zo is”, wordt de stap naar vooroordelen klein. En we weten uit de geschiedenis hoe dat afloopt wanneer we individuen reduceren tot gemiddelden.
De valkuil van statistiek
Statistiek is prachtig, maar ook verraderlijk. Wie niet goed oplet, haalt al snel correlatie en causaliteit door elkaar. Kijk iets dieper, en je ziet dat veel vermeende verbanden of het nu over gedrag, prestaties of generaties gaat, vooral samenhangen met context: met armoede, opleidingsniveau, leeftijd of kansen.
En juist dáár zit het gevaar van oppervlakkige conclusies. We denken iets te weten over een groep, maar wat we eigenlijk meten, is de ongelijkheid die we zelf hebben gecreëerd.
Het generatieverhaal is een afleidingsmanoeuvre
Volgens mijn sprekersbureau is er veel vraag naar mensen die iets vertellen over hoe je als organisatie moet omgaan met generatieverschillen.
Zou ik daar iets over kunnen zeggen?
Ja.
Laten we ophouden met de fixatie op vermeende verschillen tussen generaties. Onderzoek laat zien dat de verschillen binnen generaties groter zijn dan tussen generaties.
Als we blijven praten in termen van groepen, slaan we de plank onvermijdelijk mis.
Want het echte gesprek over goed werkgeverschap gaat niet over labels, maar over luisteren: weten wat iemand nodig heeft om te presteren, leren en zich te ontwikkelen.
Waar het écht om gaat
Is het gesprek over normen en waarden dan onbelangrijk? Integendeel.
Dat gesprek is juist cruciaal, omdat we als samenleving veranderen.
We vragen steeds vaker wat werk voor óns betekent, in plaats van alleen wat wij voor werkgevers kunnen betekenen. Boomers, Gen Z’ers, Alpha’s allemaal.
En precies daar ligt de heilige graal van presterende organisaties: intrinsieke motivatie.
Tot slot
Het is verleidelijk om groepen met elkaar te vergelijken, maar je hoeft geen statisticus te zijn om te begrijpen dat het zelden iets toevoegt. Laten we het hebben over waarden, werk en zingeving, met alle mensen die dat werk doen.
Tot die tijd één belangrijke takeaway:
pas op met beleid op basis van statistische discriminatie.
Statistiek is een machtig instrument, maar in de verkeerde handen levensgevaarlijk. Want iedereen die causaliteit en correlatie door elkaar haalt… gaat een keertje dood.